ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΠΑΣΧΑ !!!

Το χριστιανικό Πάσχα ονομάζεται και "Πάσχα το Καινόν", ενώ το εβραϊκό λέγεται “Νομικό Πάσχα”

Λάζαρος Ελευθεριάδης

«Eίπεν δε Μωυσής προς τον λαόν, μνημονεύετε την ημέραν ταύτην, εν ή εξήλθατε εκ γής αιγύπτου, εξ οίκου δουλείας, εν γαρ χειρί κραταιά εξήγαγεν υμάς κύριος». (Έξ. 13:3).

Το Πάσχα προϋπήρχε ως..... έθιμο στην αρχαία Αίγυπτο, όπου γιόρταζαν την άνοιξη το “Πισάχ”, δηλ. τη διάβαση του Ήλιου από τον ισημερινό (με άλλα λόγια την εαρινή ισημερία). Από τους Αιγύπτιους πήραν εθιμικά στοιχεία οι Εβραίοι και μαζί το έθιμο του Πάσχα.

O όρος Πάσχα προέρχεται από το αραμαϊκό “πασά” και το εβραϊκό “πέσαχ”. Κάποιοι μελετητές έχουν προτείνει ως προέλευση του εβραϊκού όρου “πεσαχ”, ξένη ετυμολογία, όπως η ασσυριακή “πασαχού” (πραύνω) ή η αιγυπτιακή “πασ` “(ανάμνηση) ή “πεσάχ” (πλήγμα).

Ορισμένοι ερευνητές ανιχνεύουν τις αρχές των εορταστικών εκδηλώσεων του πάσχα σε “χαναανιτικές γιορτές”, που σχετίζονται με την συγκομιδή κριθαριού την άνοιξη.

Πάντως, η Βίβλος συσχετίζει το “πέσαχ” με το ρήμα ‘πασάχ” πού σημαίνει είτε χωλαίνω, είτε εκτελώ τελετουργικό χορό γύρω από τη θυσία (Γ` Βασ. 18:21,26), είτε, μεταφορικά, "ξεφεύγω", "προσπερνώ", "απαλλάσσω".
Το Πάσχα, είναι κατά τούς Εβραίους, η προσπέραση του αγγέλου του Θεού πάνω από τα σπίτια των Ισραηλιτών, ενώ έπληττε με θάνατο τα πρωτότοκα αγόρια των σπιτιών των Αιγυπτίων.

Το Πάσχα αποτελούσε οικογενειακή εορτή. Εορταζόταν νύχτα, στην πανσέληνο της εαρινής ισημερίας, την 14η του μήνα Αβίβ (που ονομάστηκε Νισάν μετά την Βαβυλωνιακή εξορία) με προσφορά στο νεαρού ζώου, χρονιάρικου, για να ευλογηθεί από το Θεό όλο το κοπάδι.

Το σφάγιο ήταν αρνί ή κατσίκι, αρσενικό και αρτιμελές (Εξ. 12:3-6), δεν έπρεπε να σπάσει κανένα κόκαλο του (Έξ. 12:46, Αρ. 9:12) ενώ το αίμα του ως ένδειξη προστασίας, το έβαζαν στην είσοδο κάθε σπιτιού (Εξ. 12:7,22).
Οι μετέχοντες στο δείπνο ήταν ντυμένοι, έτοιμοι για ταξίδι (Έξ. 12:8-11).

Το Χριστιανικό Πάσχα, ή κοινώς Πασχαλιά ή ελληνοπρεπώς η Λαμπρή, και ειδικότερα η Ανάσταση του Χριστού ή απλώς Ανάσταση, είναι η σπουδαιότερη γιορτή του χριστιανικού εκκλησιαστικού έτους.

Οι Χριστιανοί γιορτάζουν την ανάσταση του Σωτήρα και τη διάβαση από το θάνατο στη ζωή.

Το Χριστιανικό Πάσχα διαρκεί δύο εβδομάδες, από την Κυριακή των Βαΐων, (συμβολίζει την είσοδο του Χριστού στα Ιεροσόλυμα), ως την Κυριακή του Θωμά.

Η πρώτη εβδομάδα ονομάζεται Μεγάλη Εβδομάδα ή Εβδομάδα των Παθών, αρχίζει με την Κυριακή των Βαΐων και λήγει το Μεγάλο Σάββατο.
Όλη την Μεγαλοβδομάδα, υπάρχει συνήθεια, να νηστεύουν οι χριστιανοί και να παρακολουθούν τακτικά τις εκκλησιαστικές λειτουργίες.

Η δεύτερη εβδομάδα του Πάσχα ονομάζεται Εβδομάδα του Πάσχα ή “Λαμπροβδομάδα” ή “Λαμπρή”, και αρχίζει με την Κυριακή του Πάσχα.
Όλες οι ήμερες που ακολουθούν θεωρούνται ημέρες χαράς και διασκέδασης (Διακαινήσιμες και η εβδομάδα ονομάζεται Διακαινησίμου).

Το Πάσχα είναι κινητή γιορτή, γιορτάζεται την πρώτη Κυριακή μετά την πανσέληνο που ακολουθεί την εαρινή ισημερία της 21ης Μαρτίου μη συμπεριλαμβανομένης, κατά το Ιουλιανό ημερολόγιο στην Ορθόδοξη εκκλησία και κατά το Γρηγοριανό στην Ρωμαιοκαθολική.

Γιορτάζεται η ανάσταση του Ιησού Χριστού.

Στις 21 Μαρτίου η ημέρα μεγαλώνει και μικραίνει η νύχτα, έχουμε την εαρινή ισημερία, δηλαδή 12 ώρες ημέρα και 12 ώρες νύχτα. Αυτό συνεχίζεται μέχρι τις 22 Ιουνίου οπότε και έχουμε τη μεγαλύτερη ημέρα του χρόνου η οποία ακολούθως μικραίνει μέχρι τις 22 Δεκεμβρίου οπότε και έχουμε τη μεγαλύτερη νύχτα του χρόνου. Στις 2 αυτές ημερομηνίες έχουμε τις φωτιές του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου τον Ιούνιο, (οι Άγγλοι γιορτάζουν την ημερομηνία αυτή στο περίφημο Stonehenge), και τον Δεκέμβριο, έχουμε το άλλο φως το οποίο έρχεται με τη γέννηση του Ιησού.

Καθορίζεται να εορτάζεται την πρώτη Κυριακή μετά την πρώτη πανσέληνο που ακολουθεί την εαρινή ισημερία με οριακές ημερομηνίες από 4 Απριλίου μέχρι 8 Μαΐου. Σημειώνεται εδώ ότι πρέπει να γίνει πλήρης η εξέλιξη των φάσεων της σελήνης.

Οι προετοιμασίες για τον εορτασμό της Ανάστασης ξεκινούν από τη Μεγάλη Πέμπτη. Την ημέρα αυτή οι νοικοκυρές κατά παράδοση ετοιμάζουν τα τσουρέκια και βάφουν αβγά με ειδικές βαφές κόκκινου χρώματος.

Το αυγό συμβολίζει από την αρχαιότητα την ανανέωση της ζωής και το κόκκινο χρώμα το αίμα του Χριστού.

Την πιο ιερή μέρα της Μεγάλης Εβδομάδας, αποτελεί η Παρασκευή, μέρα κορύφωσης του θείου δράματος με την Αποκαθήλωση από το σταυρό και την Ταφή του Χριστού.

Από το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου ξεκινούν οι ετοιμασίες για το γιορτινό τραπέζι της Ανάστασης και οι νοικοκυρές μαγειρεύουν τη μαγειρίτσα. Λίγο πριν τα μεσάνυχτα οι πιστοί συγκεντρώνονται στις εκκλησίες κρατώντας λευκές λαμπάδες, τις οποίες ανάβουν με το «Αγιο φως», που μοιράζει ο ιερέας.

Όταν ο ιερέας ψάλλει το «Χριστός Ανέστη» οι πιστοί ανταλλάσσουν ευχές και το λεγόμενο «φιλί της Αγάπης». Με το «Αγιο φως» συνηθίζουν να σταυρώνουν το ανώφλι της εξώπορτας των σπιτιών τρεις φορές για καλή τύχη.

Ύστερα κάθονται γύρω από το γιορτινά στρωμένο τραπέζι για να τσουγκρίσουν τα κόκκινα αυγά και να γευματίσουν με την παραδοσιακή μαγειρίτσα.

Το χριστιανικό Πάσχα ονομάζεται και "Πάσχα το Καινόν", ενώ το εβραϊκό λέγεται “Νομικό Πάσχα”.

Το χριστιανικό Πάσχα διαφέρει από το εβραϊκό. Εως τον 4ο αιώνα μ.Χ. ο γιορτασμός του ήταν κοινός.

Διαφοροποιήθηκε ωστόσο από τους Αποστόλους το 51 μ.Χ., ενώ χριστιανοί και Εβραίοι διαχωρίστηκαν απόλυτα (σε σχέση με τη γιορτή του Πάσχα) μετά την Α` Οικουμενική σύνοδο.

Η Α` Οικουμενική σύνοδος της Νίκαιας (325 μ.χ) όρισε ως μέρα του Πάσχα την πρώτη Κυριακή μετά την πανσέληνο που ακολουθεί την εαρινή ισημερία της 21ης Μαρτίου.

Η σύνοδος αυτή επέμενε να γιορτάζουν όλοι οι Χριστιανοί μαζί (Δύσης και Ανατολής) και μάλιστα να γιορτάζουν χρονολογικά μετά το εβραϊκό Πάσχα.
Η Α` Οικουμενική σύνοδος ανέθεσε στον Πατριάρχη της Αλεξάνδρειας, πόλη στην οποία άκμαζε η αστρονομία τα χρόνια εκείνα, να φροντίσει τον καθορισμό της πανσελήνου του Πάσχα και κατ` επέκταση την ημερομηνία του Πάσχα για όλες τις χριστιανικές εκκλησίες.

Στην Αλεξάνδρεια όμως χρησιμοποιούσαν τον κύκλο του Μέτωνα για τον προσδιορισμό των μελλοντικών Πανσελήνων, σύμφωνα βέβαια και με το Ιουλιανό ημερολόγιο.

Μετά την αλλαγή του ημερολογίου από τον πάπα Γρηγόριο ΙΓ`, τον Οκτώβριο του 1582 και την θέσπιση του "Γρηγοριανού ημερολογίου", σταθεροποιήθηκε η ασυμφωνία όχι μόνο μεταξύ Εβραίων και Χριστιανών αλλά και μεταξύ των Χριστιανικών Εκκλησιών (Ρωμαιοκαθολικών, Προτεσταντών και Ορθοδόξων).

Το καθολικό Πάσχα εορτάζεται με διαφορετική ημερομηνία από το ορθόδοξο και μόνο σε μερικές περιπτώσεις εορτάζονται μαζί με το ορθόδοξο.
Μοναδική παγκόσμια εξαίρεση, αποτελεί η Σύρος όπου ορθόδοξοι και καθολικοί εορτάζουν το Πάσχα ταυτόχρονα.

Κατά το καθολικό πάσχα στίς 08 Απριλίου 2012, ο ποντίφικας, Πάπας Βενέδικτος ΧVI, ευχήθηκε σε 63 γλώσσες και ακολούθησε η παραδοσιακή ευλογία του "urbi et orbi" στα λατινικά.

Την Κυριακή του καθολικού Πάσχα, ο πάπας βάπτισε κατά τη διάρκεια της αναστάσιμης ακολουθίας επτά ενηλίκους στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου.
Ανάμεσα σε αυτούς που ασπάστηκαν τον καθολικισμό ήταν και ο Ιταλος, μουσουλμανικής καταγωγής, δημοσιογράφος Μαγκντί Αλάμ, 55 ετών, αρθρογράφος και υποδιευθυντής της μεγάλης Ιταλικής εφημερίδας "Corriere della Sera".

Παραθέτω τις ημερομηνίες του Πάσχα για τα επόμενα χρόνια έως το έτος 2025:

“15/04/2012, 05/05/2013, 20/04/2014, 12/04/2015, 01/05/2016, 16/04/2017, 08/04/2018, 28/04/2019, 19/04/2020, 02/05/2021, 24/04/2022, 16/04/2023, 05/05/2024, 20/04/2025”.

Η βυζαντινή παράδοση και η ορθόδοξη τελετουργία επιβάλλουν την απόλυτη κατάνυξη ανάμεσα στους πιστούς που συρρέουν στους ναούς για να προσκυνήσουν και να παρακολουθήσουν τις δυο σημαντικότερες ακολουθίες της Μεγάλης Εβδομάδας, αυτήν της Μεγάλης Πέμπτης με τα δώδεκα Ευαγγέλια και αυτήν της Μεγάλης Παρασκευής με την περιφορά του Επιτάφιου.
“Ελύτης και Εμπειρίκος στη Μυτιλήνη”. «Την άνοιξη του 1935, ο ποιητής Ανδρέας Εμπειρίκος κι εγώ αποβιβαζόμασταν στο λιμάνι της Μυτιλήνης. Μια πρόσκληση να περάσουμε τις ημέρες του Πάσχα σε σπίτι φιλικό ήταν η αφορμή.

Αλλά η αιτία η βαθύτερη ήταν να βαδίσουμε πάνω στα ίχνη που δεν μπορεί παρά να είχε αφήσει, πεθαίνοντας εκεί ένα χρόνο πριν, ο λαϊκός ζωγράφος Θεόφιλος. Από δρόμους άφτιαχτους, κακοτράχαλους, μισοπατημένους απ` το βλαστομάνημα του Μαγιού, προωθηθήκαμε ώς τις πιο ξεμοναχιασμένες άκριες του νησιού, ώς τα πιο λιγοσύχναστα χωριά και δεν αφήσαμε καφενείο για καφενείο που να μη σταματήσουμε».

(Από το βιβλίο του Οδυσσέα Ελύτη «Ο ζωγράφος Θεόφιλος», Εκδ. Γνώση).

ΚΑΛΗ ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΣΕ ΟΛΟΝ ΤΟ ΕΘΝΟΣ !!!