Σαν σήμερα, 18 χρόνια από την κρίση στα Ίμια

Ήταν σαν σήμερα, 18 ολόκληρα χρόνια πριν… Τα ξημερώματα της 31ης Ιανουαρίου του 1996, κορυφώθηκε η κρίση στα Ίμια, ένα γεγονός που έφερε κοντά όσο ποτέ στον πόλεμο την Ελλάδα και την Τουρκία στη σύγχρονη ιστορία τους.

Τα…«ανησυχητικά» περιστατικά στο Αιγαίο είχαν αρχίσει ήδη από το Δεκέμβριο ....

του προηγούμενου έτους, όταν τουρκικό φορτηγό πλοίο που προσάραξε κοντά στα δύο νησιά αρνήθηκε τη βοήθεια του ελληνικού λιμενικού, λέγοντας πως βρισκόταν σε τουρκικά χωρικά ύδατα και κάνοντας σαφείς τις διαθέσεις της τουρκικής πλευράς στην περιοχή, με το υπουργείο εξωτερικών της γείτονος να δηλώνει πως «ανεξαρτήτως του ποιος θα ανελάμβανε τη διάσωση του πλοίου, υπήρχε γενικότερα θέμα με τα Ίμια».

Στις 25 Ιανουαρίου του 1996 υψώνεται σε ένα από τα δύο νησιά που αποτελούν τα Ίμια η ελληνική σημαία από τον τότε δήμαρχο Καλύμνου. Η τουρκική τηλεόραση μεταδίδει τις εικόνες ως πρόκληση και λίγο αργότερα δύο δημοσιογράφοι της εφημερίδας Χουριέτ, μετέβησαν εκεί με ελικόπτερο, υπέστειλαν την ελληνική σημαία και ύψωσαν την τουρκική σημαία. Το σχετικό βίντεο προβλήθηκε ως «ανδραγάθημα» στην Τουρκία και σύντομα, ελληνικά και τουρκικά πολεμικά σκάφη κινήθηκαν και αναπτύχθηκαν στην περιοχή φτάνοντας ένα βήμα πριν τη σύρραξη.

Στις 28 Ιανουαρίου 1996 το περιπολικό «Αντωνίου» του Πολεμικού Ναυτικού κατέβασε την τουρκική σημαία και ύψωσε την ελληνική, ενώ Έλληνες βατραχάνθρωποι αποβιβάστηκαν στη Μεγάλη Ίμια.

Στις 29 Ιανουαρίου, ο μόλις δέκα ημερών πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης, στις προγραμματικές του δηλώσεις στη Βουλή, στέλνει μήνυμα προς την Τουρκία, ότι σε οποιαδήποτε πρόκληση η Ελλάδα θα αντιδράσει άμεσα και δυναμικά.

Στις 30 Ιανουαρίου, η πρωθυπουργός της Τουρκίας Τανσού Τσιλέρ δηλώνει μέσα στην τουρκική Βουλή ότι την επόμενη μέρα η Ελληνική σημαία θα έχει κατέβει από τα Ίμια.

Στις 31 Ιανουαρίου τουρκικές ειδικές δυνάμεις αποβιβάζονται στη Μικρή Ίμια. Στις 05:30 της ίδιας μέρας ελικόπτερο του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού, που απονηώθηκε από τη φρεγάτα Ναυαρίνο για να διαπιστώσει την παρουσία των Τούρκων στη βραχονησίδα κατέπεσε κατά την επιστροφή του στη φρεγάτα και τα τρία μέλη του πληρώματος, ο υποπλοίαρχος Χριστόδουλος Καραθανάσης, ο υποπλοίαρχος Παναγιώτης Βλαχάκος και ο αρχικελευστής Έκτορας Γιαλοψός, βρήκαν τραγικό θάνατο. Η επίσημη αιτιολόγηση του δυστυχήματος είναι ότι το ελικόπτερο κατέπεσε λόγω κακοκαιρίας και απώλειας προσανατολισμού του πιλότου (Vertigo).

Εν τω μεταξύ, καθόλη τη διάρκεια της κρίσης, οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν ενεργό ρόλο στις διαπραγματεύσεις, με την Τουρκάλα πρωθυπουργό μάλιστα να δηλώνει στον Μπιλ Κλίντον πως «Ελλάδα και Τουρκία ξεκινούν πόλεμο, επειδή δύο Τούρκοι δημοσιογράφοι και κάποιοι Έλληνες βαρκάρηδες συνεπλάκησαν σε έναν βράχο που κατοικούσε μία κατσίκα».

Τελικά, οι δύο πρωθυπουργοί δεσμεύτηκαν προς την Αμερική να αποσύρουν τις δυνάμεις τους και να υποστείλουν τις σημαίες, όπως και έγινε το πρωί της 31ης Ιανουαρίου 1996 υπό την επίβλεψη αεροσκαφών του 6ου αμερικανικού στόλου της Μεσογείου, ενώ ο Κώστας Σημίτης δηλώνει στη Βουλή, εν μέσω θυελλωδών αντιδράσεων «Ευχαριστώ τους Αμερικάνους».

Σύμφωνα με τους αναλυτές, η Κρίση των Ιμίων ήταν η αφορμή που έψαχνε η τουρκική πλευρά να θέσει θέμα Γκρίζων Ζωνών και να διεκδικεί αρκετά ελληνικά νησιά στο Αιγαίο, μια θέση που ποτέ δεν δέχθηκε να συζητήσει βέβαια η ελληνική πλευρά.