Από τον θρίαμβο στην πτώση

O Γιώργος Παπανδρέου έγινε Πρωθυπουργός στις 4 Οκτωβρίου του 2009. Υπέβαλλε την παραίτηση του στις 7 Νοεμβρίου του 2011. Έμεινε στον Πρωθυπουργικό θώκο 2 χρόνια και 34 μέρες λιγότερο από κάθε άλλον Πρωθυπουργό της μεταπολίτευσης, ακόμα και από τον Κώστα Μητσοτάκη, που κυβέρνησε όμως όλη του τη θητεία με 151 βουλευτές. Ο Γιώργος ξεκίνησε με 160 και έμεινε με 152. Την περασμένη Παρασκευή πήρε την πρώτη ψήφο εμπιστοσύνης στην ιστορία των κοινοβουλευτικών θεσμών παγκοσμίως, ώστε να κάνει τη χάρη στην κοινοβουλευτική του ομάδα να σηκωθεί να φύγει.   


Δεν υπάρχει αμφιβολία, ότι η κυβέρνηση Παπανδρέου βρέθηκε σε μια θύελλα που όμοια της δεν υπήρξε στη μεταπολίτευση. Δεν υπάρχει όμως επίσης αμφιβολία, ότι ο ίδιος ο κ. Παπανδρέου υπονόμευσε τη θέση της........
κυβέρνησης του από την αρχή. Πρώτα με το λεφτά υπάρχουν της προεκλογικής περιόδου που δεν ήρθε από άγνοια, ήταν σκόπιμο. Στο επιτελείο του Γιώργου δεν είχαν πιστέψει ότι η ΝΔ θα κατέρρεε στην κάλπη. Υποσχέθηκαν τα πάντα, από το άγχος μήπως ο νόμος Σκανδαλίδη τους στερήσει την αυτοδυναμία.  

Το λεφτά υπάρχουν άρεσε στο Γιώργο. Το έλεγε για κανέναν εξάμηνο ακόμα και το ξέχασε μόνο όταν βρέθηκε στην ανάγκη των Ευρωπαίων. Ακόμα πιο καταστρεπτική όμως ήταν η απόφαση του, ειλημμένη ήδη προεκλογικά επειδή γνώριζε πολύ καλά ότι παρέλαβε μια χώρα σε δημοσιονομικό εκτροχιασμό να τσακωθεί με τους Ευρωπαίους (δηλαδή την Κομισιόν και την ΕΚΤ) για να κάνει επεκτατική πολιτική. Εκεί η κατάσταση εκτροχιάστηκε πλήρως, οι αγορές μυρίστηκαν αίμα, και στο παιχνίδι μπήκε υποχρεωτικά η Γερμανία και η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ, που όπως θα αντιλαμβανόταν έστω και με καθυστέρηση δύο ετών ο Γιώργος, ήταν ένα νούμερο μεγαλύτερο από όσο άντεχαν τα κουράγια του.  

Δεν έχει σημασία να ανατρέξει κανείς το πεντάμηνο Δεκεμβρίου 09 – Ιουλίου 2010, αν και αυτήν την περίοδο έγιναν πολλά και σκοτεινά. Σημασία έχει όμως, ότι ακόμα και την προσφυγή στο μηχανισμό στήριξης ο Γιώργος την έκανε τόσο βιαστικά και απροετοίμαστα (μέσα σε ένα τριήμερο στην πραγματικότητα)  ώστε όχι μόνο να μην διαπραγματευτεί το μνημόνιο αλλά να είναι η μόνη διέξοδος μια συνταγή φύρδην-μείγδην που ουδόλως ανταποκρινόταν στην ελληνική πραγματικότητα. Η κυβέρνηση του λειτούργησε στην ουσία μόνο το τρίμηνο Μαϊου – Ιουλίου, στη συνέχεια τους συνέστησε να πάνε διακοπές χωρίς ενοχές από τις οποίες ουδέποτε επέστρεψαν.

Η κυβέρνηση Παπανδρέου έχασε ακόμα έναν χρόνο βυθισμένη στην αυταπάτη, ότι θα αποφύγει να υλοποιήσει όσα είχε δεσμευτεί και τρέφοντας αυταπάτες για τα ευεργετικά αποτελέσματα της επιμήκυνσης του δανείου και του δήθεν πολέμου κατά της φοροδιαφυγής. Τον Ιούνιο του 2011 φάνηκε ότι αυτό το παιχνιδάκι είχε φτάσει στα όρια του. Η κατάσταση είχε χειροτερέψει τόσο, ώστε οι δανειστές να πιέζουν για άγρια μέτρα. Αντιμέτωπος με την πρώτη εξέγερση της κοινοβουλευτικής του ομάδας και την προοπτική της πτώχευσης, αν δεν περνούσε το μεσοπρόθεσμο,  ο Γιώργος έγινε ο πρώτος Πρωθυπουργός της μεταπολίτευσης που αναγκάστηκε να θυσιάσει τους δικούς του και μοιραστεί την εξουσία με τον σημαντικότερο εσωκομματικό αντίπαλο του.   

Το δίδυμο Βενιζέλου-Παπανδρέου ουδόλως αποδείχτηκε αποτελεσματικότερο από τα προηγούμενα σχήματα. Το Σεπτέμβρη κατάφερε με μια ερασιτεχνική προσπάθεια επαναδιαπραγμάτευσης των στόχων του μεσοπρόθεσμου να ξαναφέρει τη χώρα στα πρόθυρα της χρεοκοπίας και χρειάστηκαν άγρια εισπρακτικά μέτρα σε βάρος όλου του πληθυσμού για να αποφευχθεί  αυτό το ενδεχόμενο και να φτάσουμε στη συμφωνία του «Αγίου Δημητρίου». Ήταν όμως πια σαφές, ότι αντιμετωπίζοντας τη γενική κατακραυγή η κυβέρνηση δεν είχε πια τις αντοχές, ούτε για να την ψηφίσει, ούτε για να την εφαρμόσει.   

Η τελευταία πράξη του δράματος παίχθηκε την περασμένη εβδομάδα, από τη Δευτέρα στην κοινοβουλευτική ομάδα, όπου ανακοίνωσε το δημοψήφισμα για τη νέα δανειακή σύμβαση, σε μια προσπάθεια να θέσει το τελικό δίλημμα στο λαό και να ανακτήσει τη χαμένη του νομιμοποίηση, ως την Τετάρτη, όπου υποχρεώθηκε να το καταπιεί, υφιστάμενος από τη Μέρκελ και το Σαρκοζύ την χειρότερη ίσως ταπείνωση Πρωθυπουργού ευρωπαϊκής χώρας στην ιστορία της ΕΕ. Πολιτικά είχε πια χρεοκοπήσει.

Η θητεία του, ούτως ή άλλως σε έκλειψη το τελευταίο εξάμηνο τελείωσε ουσιαστικά εκεί. Ότι ακολούθησε ήταν μια προσπάθεια να φύγει με το κεφάλι ψηλά, την οποία διαχειρίστηκε με πολύ καλύτερο τρόπο από ότι τις μέρες της παντοδυναμίας του. Την περασμένη Παρασκευή, στη συζήτηση για την ψήφο εμπιστοσύνης οι προσεκτικοί παρατηρητές πρόσεξαν ότι δεν έκανε ούτε ένα σαρδάμ. Τυπικά Πρωθυπουργός της Ελλάδος θα έμενε για τρεις μέρες ακόμα. Η μόνη του ίσως ικανοποίηση θα είναι, ότι εκείνο το περίφημο ρολόι, που αναφέρει πάντα στις ομιλίες του, μέτρησε έξι μήνες περισσότερους στην Πρωθυπουργία από ότι όταν ανήκε ακόμα στον Παππού του, που του το κληροδότησε.


Θέμης Δαγκλής