Σαν επικήδειο στον Μεγάλο νεκρό Παν. Σπύρου

Του Θανάση Νικολαΐδη 

«Φεύγω σιγά-σιγά προς τη δύση μου ατενίζοντας με ελπίδα την ανατολή»
Π.Σ.                                                                                                                    

Ποτέ δεν γράφω σε Α’ ενικό, αλλά επιτρέψ’ τε μου, σήμερα, την εξαίρεση.
Για να τιμήσω τον μεγάλο πρωτοπόρο καρδιοχειρουργό και ήρωα του βιβλίου μου:
ΑΤΕΝΙΖΟΝΤΑΣ την ΑΝΑΤΟΛΗ
(Παναγιώτης Σπύρου, η ζωή και το έργο του)
Εκδόσεις ΛΙΒΑΝΗ «ΝΕΑ ΣΥΝΟΡΑ»,

με μικρά αποσπάσματα

Παιδικά…
«Στο σπίτι του, με φόντο τον Θερμαϊκό. Καρφώνει το βλέμμα του στο κενό και θυμάται…
Εκεί, στο περίφημο Γιάζι της Φλώρινας, το παιδομάνι με τις φωνές που φτάναν’ ως το βουνό, εκεί και το «αρχηγείο» των μεγάλων, που θέλανε κάτι να πάρουμε απ’ τη μεγαλοσύνη τους. Μια κουρελένια μπάλα τραβούσε το βλέμμα και τα όνειρά τους. Κι αν βρίσκονταν καμιά λαστιχένια, γινόταν χαμός ποιος να την πρωτοκλωτσήσει. Δεν καταλάβαινε η παιδική ψυχή από Κατοχή και Εμφύλιο. Την ίδια ώρα που κάποιοι παίζανε με μπάλα το κεφάλι ενός αντάρτη».

Βιοπάλη…φοιτητική
“Το πανεπιστήμιο κύλησε δύσκολα. Εφημερίδες για το κρύο, χωρίς παλτό και σακάκι το χειμώνα, παπούτσια μια φορά το χρόνο…”.

Με δυο βαλίτσες βιβλία...
Σεπτέμβρης 1969. Πλησιάζει η ώρα για Αμερική. Κι από προετοιμασία; Μόνο σκέφτεται. Σκέφτεται και ονειρεύεται. Σαν για ταξίδι στο άγνωστο, φυγή και διέξοδο. Κι ήταν μεράκι του ν’ ανοίγει τομές βλέποντας αίματα;  “Είναι θηρίο ο άνθρωπος” θα μου πει χρόνια αργότερα. “Βγάζει τον κακό εαυτό του, τον βασανιστή, τον κανίβαλο, όταν ανοίγει με το μαχαίρι το στήθος του ασθενή, αλλά τον απαλλάσσει η πρόθεση και ο σκοπός, τον αποζημιώνει το αποτέλεσμα”.

“Είσαι…βασιλιάς” (σελ. 78)
Έξοδος σήμερα. Στη Φιλαδέλφεια (των ΗΠΑ), με τα πάρκα και τις ομορφιές της. Βγαίνει, με τον πρωτο μισθό να του βαραίνει τη τσέπη. Περήφανος, μιας κι έστειλε στο σπίτι του τα πρώτα λεφτά. Ταχυδρόμησε λίγα και ξαλάφρωσε. Θα τα λάβει η Μάνα, δείγμα προκοπής του γιου. Θα το μάθουν τ’ αδέρφια (ο Γιάννης, η Βούλα), θα μιλήσουν για τον Παναγιώτη στα ξένα, θα του στείλουν γραφή ανάλογη. Να το φαρμακο στην ξενιτιά. Δουλειά, αμοιβή και ανταμοιβή.

Το ταξίδι του Οδυσσέα
“Είμαι ο πρώτος καρδιοχειρουργός στον κόσμο, που διέσχισε με δικό του μικρό σκάφος τον Ατλαντικό”.

Θεσσαλονίκη, «ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ»
Είχε εγχειρήσει έναν νεαρό κι όλα πήγαιναν καλά. Την άλλη μέρα, πάει ο πατέρας του εγχειρημένου στο γραφείο του Σπύρου.
-Τι θέλεις να σου δώσω;
-Γιατί να μου δώσεις;
Ο άλλος επιμένει. Ο Σπύρου αρνείται. Ξαναπάει την άλλη μέρα.
-Πρέπει να σου δώσω (χρήματα)
-Σου είπα όχι
-Πρέπει
-Τότε, δος μου 200 χιλιάρικα (δραχμές), αφού επιμένεις
Τα παίρνει ο Σπύρου και, την άλλη μέρα, τα καταθέτει σε ένα βιβλιάριο Ταμιευτηρίου, στο όνομα του νεαρού που εγχείρησε.
-Ένα δώρο από μένα, του λέει. Για να με θυμάσαι.
                                                                  ***
ΤΟΝ λατρεύουν οι τσιγγάνοι. Οι «γύφτοι» του τσαντιριού και των παζαριών. Τους δίνει ζωή, του προσφέρουν την αγάπη τους. Αυτό έχουν.

Ένα λουλούδι, ένα φιλί κι ένα «ευχαριστώ» τον κάνουν ευτυχισμένο. Μια καλή κουβέντα του γεμίζει την ψυχή, μια αναγνώριση του δίνει κουράγιο κι ο έπαινος του χαλυβδώνει την ψυχή για νέους αγώνες. Για τον άνθρωπο και την καρδιοχειρουργική, για την ίδια τη ζωή, που δεν μπορούσε αλλιώτικα (χωρίς αυτήν) να τη δει.

Για την κλωνοποίηση
Μιλάει ο Σπύρου .
- Η κλωνοποίηση στον άνθρωπο δεν είναι μόνο κοινωνικά απαράδεκτη, είναι και θεωρητικά και φυσιολογικά. Σε πιάνει τρόμος.
-Ωστόσο, επιστημονικά ενδιαφέρουσα
-Είναι. Αλλά στα ζώα. Θα μπορούσε να έχει εφαρμογή στην παραγωγή π.χ. γελάδων Α΄ ποιότητας. Για τον άνθρωπο  το πράμα αλλάζει. Αν εφαρμοστεί και στο ανθρώπινο γένος, τότε θα σε ρωτήσω, Θανάση. Θα δεχόσουν να υπάρχει μια κοινωνία 4 δις όλοι τους 2 μ. ύψος, πανέμορφοι, πανέξυπνοι;
-Ειρηνόφιλοι, όμως, θα ήθελα
-Πώς θα’ βλεπες Πως θα βλεπες αυτήν την κοινωνία;
-Μονότονη
-Δε θα την άντεχες. Θα αυτοκτονούσες Θα μπορούσες να ζήσεις ανάμεσα σε Αϊνστάιν και σε…Μέριλιν Μονρόε; Δεν θα’ ξερες ποιαν να διαλέξεις-η ζωή δεν θα’ χε ενδιαφέρον. Καθένας έχει τα δεδομένα του. Είναι τόσο σοφή η φύση... Δημιούργησε την αντίθεση, την αντίφαση την ποικιλία για να υπάρξει ζωή.


Για τον Χαρο (σελ. 226)
-Είναι κι αυτός ένας αξιοπρεπής κύριος, που βγαίνει στη γύρα για μεροκάματο. Σαν τροχονόμος που κόβει κλίσεις. Αν δεν κάνεις σοβαρή παράβαση, μη φοβάσαι. Δεν σε γράφει. Δεν είναι επιθετικός. Αν όμως πεις “είμαι ωραίος, τακτοποιημένος, τα’ χω όλα, είμαι σχεδόν ανίκητος”, τότε θα πληρώσεις. Στέκεται απέναντι και σε παρακολουθεί. “Για, εσύ, έλα ‘δω…”. Πρέπει να αποδώσει λογαριασμό, να καταθέσει τις εισπράξεις.
- Τον φοβάσαι;
-Κάθε μέρα μου κάνει την καθιερωμένη επίσκεψη. Κτυπάει την πόρτα. “Πού είναι ο Σπύρου;”. “δεν είν’ εδώ”. “Θα ξαναπεράσω και φεύγει”.

ΚΑΛΟ ΣΟΥ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗΝ ΑΙΩΝΙΟΤΗΤΑ, ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ.
ΣΕ ΕΥΓΝΩΜΟΝΩ ΠΟΥ ΠΕΡΑΣΕΣ ΑΠ’ ΤΗ ΖΩΗ ΜΟΥ.
                                                        Θανάσης