Κοινωνική αντίσταση και ανυπακοή: Ένα αναγκαίο μάθημα στο σχολείο της κρίσης

Του ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ ΤΡΑΝΟΥ*

"…ίσως το χειρότερο σημάδι στη διάρκεια μιας κρίσης είναι οι επιθέσεις που δέχονται οι εκπαιδευτικοί. Αυτό οφείλεται κατά τη γνώμη μου σε δύο παράγοντες: οι εκπαιδευτικοί δεν έχουν ορατή οικονομική λειτουργία και παράγουν, έστω περιορισμένα, κοινωνική συνείδηση."

John Dewey, Αμερικανός φιλόσοφος και θεωρητικός της εκπαίδευσης, 1932.

Σήμερα, κάτω από τον .... αφόρητο ζουρλομανδύα που έχουν φορέσει στην κοινωνία με τη μορφή του Μνημονίου, από κοινού κυβέρνηση και τρόικα, σχεδόν κάθε πληροφορία ελέγχεται από την υστερική δημοσιογραφική εξουσία των μεγάλων τηλεοπτικών καναλιών και των εκδοτικών συγκροτημάτων - ναυαρχίδων του νεοφιλελευθερισμού. Ανενδοίαστα, με τον πλέον αμοραλιστικό τρόπο οι πιο κρίσιμες πληροφορίες που αφορούν στο δυσοίωνο μέλλον του δημόσιου σχολείου ελέγχονται, διαστρεβλώνονται ή αποσιωπούνται. Αυτές που κρίνονται ωφέλιμες για τη διαιώνιση της υφιστάμενης τάξης πραγμάτων διαμορφώνονται στα χέρια μιας χούφτας μεγαλοδημοσιογράφων οι .........οποίοι συναγωνίζονται σε κενότητα πνεύματος και τεχνοφιλική υπερβολή την ηγεσία του υπουργείου Παιδείας, σε δήθεν ακαταμάχητα και αναμφισβήτητα επιχειρήματα υπέρ της ασκούμενης εκπαιδευτικής πολιτικής. Στη συνέχεια οι πληροφορίες διακινούνται με τρομακτική ταχύτητα σε πανελλήνια κλίμακα μέσω των μεγάλων δημοσιογραφικών μηχανισμών και των πολιτικών και οικονομικών ελίτ οι οποίες σχεδιάζουν από κοινού τις πιο επιτηδευμένες και πονηρές -από τη μεταπολίτευση και μετά- πολιτικές και επικοινωνιακές πρακτικές.

Υπό το κράτος της κρίσης και της συνεχούς κακοποίησης των δημόσιων καθολικών αγαθών, όπως είναι η παιδεία και η υγεία, και της μετατροπής τους μέσω της επιχειρούμενης αναδιανομής τού κοινωνικά παραγόμενου πλούτου σε ιδιωτικά πλεονεκτήματα μιας παρασιτικής τάξης, η σύγκρουση της αγοραίας δημοσιογραφίας με τη σφαίρα της δημόσιας παιδείας διενεργείται πλέον, εδώ και καιρό, με εξουθενωτικούς όρους σε βάρος της δεύτερης. Προς την κατεύθυνση της ανατροπής των δυσμενών όρων αυτής της σύγκρουσης, είναι αναγκαία όσο ποτέ άλλοτε η ενίσχυση της κριτικής παιδαγωγικής μέσα στο σχολείο και η στήριξη ενός νέου εκπαιδευτικού παραδείγματος απέναντι στις ψευδεπίγραφες μεταρρυθμίσεις και την κίβδηλη ρητορεία της ηγεσίας του υπουργείου Παιδείας. Η τολμηρή προσδοκία αφορά στο είδος και στην ποιότητα των παιδαγωγικών και κοινωνικών αποτελεσμάτων που θα προκύψουν αν μέσα στo πλαίσιo και τη δράση ενός αναπτυγμένου και ώριμου κινήματος εκπαιδευτικού διαφωτισμού αναδιοργανώσουμε τις πολιτικές μας προτεραιότητες προς την κατεύθυνση μιας πραγματικά νεωτερικής αντίληψης για την παιδεία. Σήμερα όλο και περισσότερο η εκπαιδευτική καθημερινότητα μετατρέπεται σε αφόρητη πίεση που ασκείται αδιακρίτως σε εκπαιδευτικούς, γονείς και μαθητές για επιδόσεις και βαθμούς χωρίς μορφωτικό αντίκρισμα. Ταυτόχρονα απαιτείται από τους ίδιους ετερονομία, πολιτική πειθαρχία και τάξη, αντίθετα με τα πραγματικά συμφέροντά τους.

Κατεπείγουσα είναι πλέον μια ευρείας έκτασης εκπαιδευτική παρέμβαση με κύριο στόχο την αποκάλυψη των πραγματικών κοινωνικών εντάσεων και διακυβευμάτων που σοβούν κάτω από την τεχνοφιλική πρόσοψη, την τηλεοπτική αφασία και την εικόνα της αδυναμίας να αλλάξουμε την καθημερινότητα που εκπέμπουν τα ΜΜΕ. Οι εκπαιδευτικοί και οι μαθητές μπορούν να αποτελέσουν τα κρίσιμα ένζυμα μετασχηματισμού της ύπνωσης, της ενσωμάτωσης και της συναίνεσης που επιχειρεί η εγκάρδια συμμαχία ΜΜΕ και κυβέρνησης σε ελπιδοφόρο κίνημα κοινωνικής αντίστασης και ανυπακοής.

 * Ο Τριαντάφυλλος Τρανός είναι πρόεδρος της Γ' ΕΛΜΕ-Θ