Γκύντερ Γκρας: «Καρφωμένη, γυμνή στον πάσσαλο η Ελλάδα»

Με ποίημα που τιτλοφορεί     «Η ντροπή της Ευρώπης» επέλεξε να παρέμβει ο γερμανός νομπελίστας συγγραφέας Γκύντερ Γκρας στη συζήτηση γύρω από την Ελλάδα και τη στάση που τηρεί απέναντί της η Ευρώπη.

Η Ευρώπη, γράφει ο Γκρας, βάζει την Ελλάδα, «τη χώρα στην οποία οφείλει το πνεύμα της», στο «ικρίωμα και την καταδικάζει σε φτώχεια».

Το ποίημα δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Suddeutsche Zeitung» την Παρασκευή. Ο Γκρας είχε δημοσιεύσει πριν από μερικούς μήνες σε γερμανική εφημερίδα ποίημα-παρέμβαση για το Ισραήλ, το οποίο προκάλεσε έντονες αντιδράσεις και κατηγορίες για αντισημιτισμό.
«Από τη χώρα που σου έδωσε το λίκνο και βρίσκεται κοντά στο χάος, μένεις μακριά» γράφει ο Γκρας απευθυνόμενος στην Ευρώπη. «Με το ζόρι γίνεται ανεκτή η χώρα της οποίας οι συνταγματάρχες κάποτε έβρισκαν ανοχή ως σύμμαχοι».

«Πιες, επιτέλους, πιες!», αλλά ο Σωκράτης σου επιστρέφει με οργή γεμάτο το ποτήρι»γράφει ο Γκρας, συνεχίζοντας «για εσένα η Αντιγόνη φοράει μαύρα και πενθεί ο λαός που σε φιλοξένησε». Και κλείνει με την προφητεία ότι η Ευρώπη «θα μαραζώσει χωρίς πνεύμα»αν λείψει η Ελλάδα.

Η ΝΤΡΟΠΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

Είσαι πολύ κοντά στο χάος, γιατί δε συμμορφώθηκες πλήρως στην αγορά
κι απομακρύνεσαι απ’ τη χώρα, που ήτανε κάποτε λίκνο για σένα.

Ό,τι με την ψυχή ζητούσες και νόμιζες πως είχες βρει
τώρα σαν κάτι περιττό αποβάλλεις και το πετάς μες στα σκουπίδια.

Ολόγυμνη σαν οφειλέτης διαπομπεύεται, υποφέρει η χώρα εκείνη
που έλεγες πως της χρωστάς ευγνωμοσύνη.

Στη φτώχια καταδικασμένος τόπος, τόπος που ο πλούτος του
τώρα στολίζει τα μουσεία: λάφυρα που έχεις τη φροντίδα Εσύ.

Κείνοι που χίμηξαν με την ορμή των όπλων στη χώρα την ευλογημένη με νησιά
στολή φορούσαν και κρατούσαν τον Χέλντερλιν μες στο γυλιό τους.

Καμιά ανοχή πλέον δε δείχνεις στη χώρα που οι συνταγματάρχες υπήρξαν σύμμαχοι ανεκτικοί.

Χώρα που ζει δίχως το δίκιο, μα με εξουσία που επιμένει πως έχοντας αυτή το δίκιο
ολοένα σφίγγει κι άλλο το ζωνάρι.

Σε πείσμα σου η Αντιγόνη μαυροφορεί - σ’ όλη τη χώρα
πενθοφορεί και ο λαός της που κάποτε σ’ είχε φιλοξενήσει.

Μα οι ακόλουθοι του Κροίσου έχουν στοιβάξει έξω απ’ τη χώρα,
στα θησαυροφυλάκιά σου, ό,τι σαν μάλαμα αστράφτει.

Πιες, επιτέλους, πιες κραυγάζουν επίτροποι σαν μαζορέττες
μα ο Σωκράτης σού επιστρέφει γεμάτο πίσω το ποτήρι.

Σύσσωμοι, ό,τι σου ανήκει, βαριά θα ρίξουν την κατάρα
θεοί, αφού η θέλησή σου ζητά ξεπούλημα του Ολύμπου.

Χωρίς του πνεύματος τροφή, τότε κι εσύ θα καταρρεύσεις
δίχως τη χώρα που ο νους της, Ευρώπη, εσένα έχει πλάσει.

Günter Grass

(απόδοση στα ελληνικά Γιάννης Ευθυμιάδης - Σοφία Γεωργαλλίδη)


Επιμέλεια: Παύλος Διονυσόπουλος