Το ιερό δάκρυ της Αθηνούλας...

Του Δημήτρη Γιαννακόπουλου
«Ανατρίχιασα» βλέποντας να κυλά το δάκρυ της Αθηνάς στο ιερό πρόσωπό της, όχι εξαιτίας των δακρυγόνων των δυνάμεων καταστολής, αλλά από την έλλειψη σεβασμού κάποιων ολίγων εργαζομένων, οι οποίοι με την συμπεριφορά τους προσέβαλαν το μνημείο της ανθρωπότητας: την Ακρόπολη. Ανατρίχιασα ακόμη περισσότερο, όμως, διαβάζοντας σχόλια και παρακολουθώντας αναφορές του πρωθυπουργού και άλλων πολιτικών για το ζήτημα. Είναι απίθανο αυτήν την δραματική στιγμή για την χώρα και τους Έλληνες, να παρακολουθείς πώς κινητοποιείται ο λαός, στηρίζοντάς το καθεστώς μέσω ενός μηχανισμού που μανουβράρει κατάλληλα τους προϊδεασμούς και τις προκαταλήψεις του.

Δεν θα σχολίαζα το θέμα αν δεν γνώριζα ότι αυτό αποτελεί μία – ίσως την σημαντικότερη – διάσταση της εξουσίας, την οποία ο κόσμος αγνοεί, καθώς παραμένει απόκρυφη. Είναι η διάσταση της εξουσίας (τρίτη διάσταση κατά τον Steven Lukes) που λειτουργεί σε ένα ασυνείδητο επίπεδο επί του οποίου διαμορφώνονται οι αξίες και οι προτιμήσεις, αλλά και...
 οι πεποιθήσεις και οι επιθυμίες.
Τα ΜΜΕ αναπτύσσουν αυτήν την μορφή εξουσίας ώστε ο λαός να υποτάσσεται με την βούλησή του, ή να ανέχεται καθεστώτα όπως το σημερινό στην Ελλάδα, που εμφανώς καταφέρονται εναντίον των συμφερόντων των δύο τρίτων της κοινωνίας. Μέσω αυτού του μηχανισμού ο κόσμος μαθαίνει να αξιολογεί τα κοινωνικά συμβάντα και τις εις βάρος του αποφάσεις της καθοδηγούμενης από την τρόικα κυβέρνησης, δίχως να αισθάνεται την ύπαρξη αυτής της μορφής εξουσίας και δίχως ασφαλώς να την καταλαβαίνει.
Η ελληνική κοινή γνώμη δείχνει να ερεθίζεται – συμπαρατασσόμενη ασυνειδήτως με τις επιλογές του καθεστώτος - από το δάκρυ της θεάς Αθηνάς και όχι από το δάκρυ της μικρής Αθηνούλας που είτε είναι η ίδια άνεργη, είτε βλέπει τους γονείς της άνεργους ή καταθλιμμένους, βυθισμένους στο καθημερινό αδιέξοδο που προκαλούν οι κυβερνητικές πρωτοβουλίες. Οι πολίτες είναι προϊδεασμένοι για την ιερότητα του βράχου της Ακροπόλεως, όχι όμως για την ιερότητα της εργασίας. Πάνω σ’ αυτό στηρίζει την εξουσιαστική δυναμική του το καθεστώς, κάνοντας αυτό που διεθνώς αποκαλείται «mobilization of bias».
Κάπως έτσι φτάσαμε οι Έλληνες να ζούμε σε μια κοινωνία η οποία αποτελεί το μοναδικό μεταπολεμικό φαινόμενο στην Δυτική Ευρώπη, όπου μειώνονται, όχι απλώς εισοδήματα, αλλά μισθοί και συντάξεις και αυτό να θεωρείται από τους περισσότερους ανεκτό. Όπως ανεκτές σε μεγάλο βαθμό είναι κι άλλες μορφές ανελέητης βίας, η χειρότερη των οποίων είναι κατά την γνώμη μου η ανεργία, που συνοδεύεται από τον εξευτελισμό όσων αγωνίζονται να διατηρήσουν τις θέσεις τους, τουλάχιστον στον ιδιωτικό τομέα. Στο σημείο αυτό παρατηρώ να έχουμε χάσει τα ιερά και τα όσια. Αν υπάρχει κάτι ιερότερο από την ανθρώπινη ύπαρξη και αξιοπρέπεια, αλλά και από την δυνατότητα των ατόμων να διεκδικούν μία καλύτερη ζωή μέσα στην κοινωνία, τότε προφανώς αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο ως τον παράδεισο της βαρβαρότητας. Μόνον που αυτό σημαίνει κόλαση.
Το καθεστώς αυτήν την περίοδο παίζει έντονα με αξίες και προκαταλήψεις για να υποτάσσει σε καθημερινή βάση τους πολίτες στην πλέον χυδαία πολιτική οικονομία που έχει εφαρμοστεί στο δυτικό ημισφαίριο μετά τον πόλεμο. Μη μέμφεστε τα ΜΜΕ ως προς αυτό. Ως παράγοντες της πολιτικής τάξης και ως μέσα της αναπαραγωγής της, κάνουν αυτό που πρέπει να κάνουν, εφαρμόζοντας πρακτικά την τρίτη διάσταση της εξουσίας, παρότι κάποιοι τα αποκαλούν τέταρτη διάσταση, εννοώντας προφανώς την εξουσία σε ένα διαφορετικό επίπεδο ανάλυσης: αυτό που συνιστά την διάκριση της ασκούμενης εξουσίας.
Εδώ όμως έχουμε να κάνουμε με το πώς η εξουσία διαμορφώνει το δυναμικό συντήρησης και αναπαραγωγής της, χρησιμοποιώντας πολιτισμικές αναπαραστάσεις συνδεδεμένες με την κλασσική αρχαιότητα, την βυζαντινή παράδοση, ή ακόμα στοιχεία από την μυθολογία ή την εθνική ιστορία. Αυτά τα στοιχεία, αντί να γίνονται πηγές έμπνευσης του λαού για να ξεσηκωθεί, οργανωθεί, χειραφετηθεί και διεκδικήσει την αξιοπρεπή ύπαρξή του και την ανάπτυξη της κοινωνίας του, καταλήγουν μέσω του μηχανισμού που περιέγραψα, να διαμορφώνουν ατομικές συμπεριφορές ανοχής και υποταγής στις επιλογές του καθεστώτος.

Έτσι νομιμοποιείται η συμμόρφωση των πολιτών στις αυθαιρεσίες της κάθε εξουσίας που πειραματίζεται χρησιμοποιώντας την οικονομία για να διαμορφώσει την ηγεμονία της. Ο κόσμος, τα κόμματα και φορείς της κοινωνίας των πολιτών εμφανίζονται να αναζητούν λύσεις οικονομικού χαρακτήρα στην κρίση. Παραμύθια! Τα προβλήματα της οικονομίας δεν λύνονται, αλλά αντιμετωπίζονται, πάντοτε συγκυριακά, με πολιτικούς τρόπους για να ικανοποιήσουν πολιτικούς στόχους. Οι προϋπολογισμοί περιγράφουν πολιτικούς και όχι οικονομικούς στόχους, αλλά δυστυχώς ούτε αυτό έμαθε ο κόσμος να αντιλαμβάνεται, διότι αλλιώς έχει προϊδεαστεί.

Το δάκρυ της Αθηνούλας δεν είναι το αποτέλεσμα των οικονομικών μέτρων της κυβέρνησης, αλλά η αντίδραση στη νέα μορφή εξουσίας που επιβάλλεται στην χώρα με όχημα την κουλτούρα του μνημονίου. Δεν κλαίει κανείς όταν πεινάει επειδή πεινάει, αλλά επειδή εξευτελίζεται και αισθάνεται ανήμπορος. Και η στέρηση, ως εξευτελισμός εκλαμβάνεται όταν επιβάλλεται με πολιτικά μέσα. Δεν την νοιώθει όμως κανείς ως εξευτελισμό όταν την αισθάνεται ως θεραπεία ή γενικότερα ως αγωγή. Να, λοιπόν, γιατί το καθεστώς επενδύει επικοινωνιακά σε αυτήν την μορφή θεραπείας, την οποία οι υποστηριχτές της κυβέρνησης στο εξωτερικό δεν διστάζουν να αποκαλούν τιμωρία.

Χρησιμοποιούνται δηλαδή οικονομικά μέτρα για να τιμωρηθούν οι Έλληνες ή να θεραπευθούν οι Έλληνες - που σημαίνει το ίδιο πράγμα - από την κραιπάλη καθώς τα τρώγανε «όλοι μαζί»!! Όσοι από εσάς φίλοι, αισθάνεστε ότι υπάρχει ανάγκη θεραπείας ή τιμωρίας, προφανώς δεν αντιλαμβάνεστε την πολιτική λειτουργία της οικονομίας, καθώς είστε τα θύματα της τρίτης διάστασης της εξουσίας. Αν δεν το συνειδητοποιήσετε, προβλέπω η Αθηνούλα να μην αρκεστεί σ’ ένα δάκρυ.