Το Ελληνικό χρέος, το ευρώ και η ...επιμήκυνση. Όλα τα νομίσματα έχουν δύο όψεις...

Πολύς λόγος γίνεται τελευταία για το τι σημαίνει και τι συνεπάγεται για τη χώρα μας, η αναδιάρθρωση του Δημόσιου Χρέους της. Σε μία προσπάθεια να ενημερώσουμε τον αναγνώστη – ιδιαίτερα τον μη μυημένο – για το συγκεκριμένο θέμα, θα μπορούσαμε να πούμε εν συντομία τα εξής:
Η αναδιάρθρωση του χρέους, είναι μία πρακτική που εφαρμόζει μία χώρα όταν δεν μπορεί να αποπληρώσει έγκαιρα τις υποχρεώσεις της. Πρόκειται για την έσχατη των λύσεων, καθότι...

αποτελεί στην ουσία μία μορφή χρεοκοπίας, μόνο που συμβαίνει κατόπιν συμφωνίας δανειστή και δανειζομένου. Κοντολογίς δηλαδή, η δανειζόμενη χώρα – στο βαθμό που αντιμετωπίζει προβλήματα ρευστότητας – έρχεται σε επαφή με τους κατόχους των Ομολόγων της και τους προτείνει δύο τινά:

• είτε χρονική παράταση στην αποπληρωμή της υποχρέωσής της, συνήθως με δέλεαρ ένα υψηλότερο επιτόκιο. Μετατροπή δηλαδή των δανείων βραχυπρόθεσμης διάρκειας σε δάνεια με μεγάλο χρονικό ορίζοντα εξόφλησης (ήτοι: μετάθεση της υποχρέωσης στο μέλλον...)
• είτε έγκαιρη μεν χρονική αποπληρωμή της υποχρέωσης, με ποσοστιαία όμως μείωση της αξίας των Ομολόγων που έχει στα χέρια του ο δανειστής (το αποκαλούμενο και ως «haircut» από τους Οικονομολόγους...).

Ας έρθουμε τώρα στην Ελλάδα και στη σημερινή οικονομική της κατάσταση. Σύμφωνα με τους Διεθνείς Οίκους Αξιολόγησης, τα ξένα ΜΜΕ κλπ. η χώρα μας, άλλοτε εμφανίζεται να έχει ξεφύγει από το φάσμα της χρεοκοπίας και άλλοτε εμφανίζεται ότι το πιθανότερο σενάριο γι’ αυτήν είναι να συμβεί το ακριβώς αντίθετο. Εγώ θα συμφωνήσω και με τις δύο απόψεις, καθότι και οι δύο απεικονίζουν την αλήθεια. Αλλωστε και εγώ κατά καιρούς έχω επιχειρηματολογήσει πότε υπέρ της μίας και πότε υπέρ της άλλης άποψης. Φαντάζομαι ότι τώρα κάποιοι θα θεωρήσουν ότι τελώ εν συγχύσει, μιας και δεν είναι δυνατόν να υποστηρίζω από τη μία ότι η χώρα έχει ήδη χρεοκοπήσει και από την άλλη να ισχυρίζομαι ότι δεν τη βλέπω να χρεοκοπεί. Ας βάλουμε όμως τα πράγματα στη θέση τους. Αυτά που θέλω να πω, υπερασπιζόμενος κατά περίπτωση τη μία ή την άλλη άποψη, είναι τα εξής:

• Η χώρα μας ουσιαστικά έχει χρεοκοπήσει. Ως γνωστόν, δεν είναι πλέον σε θέση να αναχρηματοδοτήσει τα χρέη της, ούτε και να χρηματοδοτήσει τις κρατικές λειτουργίες της. Αυτός ήταν άλλωστε και ο λόγος που οδηγηθήκαμε στην αγκαλιά της Τρόικας. (1)
• Από την άλλη, δεν έχει κάνει τυπικά στάση πληρωμών, ούτε έχει προχωρήσει σε αναδιάρθρωση του χρέους της, καθότι ΔΝΤ, ΕΚΤ και Ε.Ε. έχουν αποφασίσει να τη στηρίξουν οικονομικά για όσο καιρό χρειαστεί, μέχρι να ξαναβγεί στις Αγορές. (2)

Κάθε νόμισμα έχει δύο όψεις. Όταν λέμε ότι η χώρα έχει χρεοκοπήσει, εννοούμε ότι έχει φτάσει στο (1) και όταν λέμε ότι δεν πρόκειται να χρεοκοπήσει, εννοούμε ότι δε θα αφεθεί από την Τρόικα σε μία ανεξέλεγκτη κατάρρευση τύπου (2). Όσο περνάει όμως ο καιρός, διαφαίνεται ότι το σενάριο (2) έχει περισσότερες πιθανότητες να συμβεί και αυτό επειδή το κόστος της πιθανής χρεοκοπίας, κυρίως για τις χώρες της ζώνης του Ευρώ, θα ήταν πολύ μεγαλύτερο από αυτό της διάσωσής μας.
Εξελίσσοντας λίγο το σενάριο (2), θα λέγαμε ότι στο τέλος η χώρα μας θα καταφέρει να ολοκληρώσει με επιτυχία μία σειρά μεταρρυθμίσεων που έπρεπε να είχε κάνει εδώ και δεκαετίες, δημιουργώντας ένα μοντέλο ανάπτυξης πολύ περισσότερο «παραγωγικό» και «ανταγωνιστικό» από το σημερινό. Ο σημερινός «αποδιοπομπαίος τράγος» που λέγεται Ελλάδα, είναι πολύ πιθανόν σε μερικά χρόνια να μετατραπεί σε παράδειγμα προς μίμηση για τις «προβληματικές» χώρες της τότε εποχής, όπως συμβαίνει σήμερα με την Τουρκία που κάποτε λοιδορούσαμε κ σήμερα θαυμάζουμε.
Τέλος, η κοινή γνώμη, βλέποντας την πρόοδο που σημειώνεται στα δημοσιονομικά της χώρας και παρά το γεγονός ότι ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού οδηγείται σταδιακά στην επαγγελματική και οικονομική εξαθλίωση, φαίνεται να έχει «ανοχή» στις επώδυνες για αυτόν μεταρρυθμίσεις, κυρίως επειδή τις θεωρεί αναγκαίες και επιβεβλημένες, καίτοι τον πλήττουν βάναυσα. Σαφώς βέβαια και κάποιοι (πολιτικοί, δημόσιοι λειτουργοί, δημόσιοι προμηθευτές, οι ανήκοντες στα «κλειστά» επαγγέλματα κλπ.), θα συνεχίσουν να αντιστέκονται στη νέα πραγματικότητα που διαμορφώνεται από την Τρόικα, εκστομίζοντας εθνικοαπελευθερωτικές «κορώνες», ωστόσο η σπουδή τους για την προάσπιση της δημόσιας περιουσίας και την προσφορά φθηνών υπηρεσιών στο κοινό, είναι γνωστό στους πολλούς, ότι κρύβει ταπεινά κίνητρα, καθώς ψαλιδίζονται τα - μέχρι σήμερα - στενά συντεχνιακά προνόμιά τους.
Και με το χρέος μας που στα τέλη του 2011 - σύμφωνα με το προσχέδιο του φετινού Προϋπολογισμού - αναμένεται να φτάσει στα 142,3% του ΑΕΠ τι θα γίνει; Θα δεχτούμε να το πληρώσουμε – ως οφείλουμε – στο ακέραιο; Θα ζητήσουμε την επιμήκυνση της χρονικής διάρκειας αποπληρωμής του, έστω και ενός μέρος του (αν όχι ολόκληρου…); ή – προκειμένου να είμαστε συνεπείς στο χρόνο αποπληρωμής του – θα ζητήσουμε να «κουρευτεί» κατά π.χ. 30% - 50%...;
Αυτό με το οποίο μας βομβαρδίζουν καθημερινά ότι θα συμβεί, είναι ότι τελικά θα αποδειχτούμε «κύριοι» και δε θα δεχτούμε από τους δανειστές μας να μας χαριστούν, ούτε στο ελάχιστο. Μπορεί να «ματώσουμε», αλλά θα πληρώσουμε εμπρόθεσμα μέχρι και το τελευταίο δεκαράκι του χρέους μας. Έτσι θα έκαναν άλλωστε όλοι οι «αξιόχρεοι» δανειολήπτες στη θέση μας.
Ωστόσο, τα πράγματα για τη χώρα μας, μέρα με την ημέρα «σφίγγουν». Μπορεί να μαζεύουμε ενίοτε διθυραμβικές κριτικές από κάποιους Ευρωπαίους αξιωματούχους, αναφορικά με τη «συγκινητική» μας προσπάθεια, οι Αγορές όμως μέχρι ώρας δεν «τσιμπάνε». Τόσο το Ελληνικό Δημόσιο όσο και οι εγχώριες Τράπεζες, έχουν να δουν το χρώμα των χρημάτων τους, πάνω από μισό χρόνο τώρα. Και ως ένα σημείο, ορθώς δε μας δανείζουν, διότι εξακολουθούν να φοβούνται ότι ο κίνδυνος πτώχευσής μας δεν έχει παρέλθει ακόμη. Παρά τις αξιοσημείωτες «επιδόσεις» μας, κυρίως στη μείωση του ελλείμματος, η αλήθεια είναι ότι έχουμε δρόμο ακόμη. Εάν μάλιστα – όπως ανακοινώθηκε επίσημα χθες - η Eurostat επαναπροσδιορίσει το έλλειμμα και το χρέος μας - για το 2009 - στο 15,1% και στο 127% του ΑΕΠ αντίστοιχα, ένα σημαντικό κομμάτι της μέχρι σήμερα προσπάθειάς μας θα έχει πάει χαμένο, καθώς θα βρεθούμε ελαφρώς πιο πίσω από το σημείο που – μέχρι χθες - νομίζαμε ότι είχαμε φτάσει (άλλο είναι να υπολογίζεις ότι – μέχρι τα τέλη του 2010 - θα έχεις μειώσεις το έλλειμμα κατά 5,9% (από 13,7% που παρέλαβες…), φτάνοντας έτσι στο 7,8% και άλλο είναι να σου λένε, ότι το αρχικό σου έλλειμμα ήταν τελικά 15,1% (αντί 13,7%…). Σου «ψαλιδίζουν» αμέσως-αμέσως 1,4% «προσπάθειας»...!)
Η μόνη περίπτωση να απομακρυνθεί οριστικά από το μυαλό των Αγορών το ενδεχόμενο πτώχευσής μας (και άρα να ξανανοίξουν οι Αγορές για μας…), είναι να εγγυηθεί επίσημα η Τρόικα ότι δεν πρόκειται να πτωχεύσουμε. Η ΕΚΤ εδώ και πολύ καιρό αγοράζει (και προφανώς θα συνεχίσει να αγοράζει…), από τις Ελληνικές Τράπεζες καθώς και από ξένους «επενδυτές» που έχουν αποφασίσει να μειώσουν (ή και να μηδενίσουν…) την έκθεσή τους στην Ελλάδα (Γαλλικές & Γερμανικές Τράπεζας καθώς και ξένα Funds…), Ελληνικά Ομόλογα. Έχει την άνεση να το κάνει, καθότι είναι η εκδότρια Τράπεζα του ευρώ και σαφώς δεν αντιμετωπίζει ούτε προβλήματα ρευστότητας, ούτε πολύ περισσότερο προβλήματα επιβίωσης. Υπολογίζεται μάλιστα ότι μέχρι ώρας (από το Μάιο του 2010…) έχει αγοράσει Ελληνικά Ομόλογα, ύψους 90 δις ευρώ περίπου. Αγοράζοντας όμως σταδιακά και συστηματικά Ελληνικό χρέος, η ΕΚΤ, αφενός «στηρίζει» τις εγχώριες Τράπεζες (η πρακτική της αυτή έχει καταλήξει να είναι ο μοναδικός «ιμάντας μεταφοράς ρευστότητας» στην Ελληνική Οικονομία…) και αφετέρου απαλλάσσει τους κάθε είδους «ιδιώτες» δανειστές μας από το χρέος μας, αγοράζοντας από αυτούς τα Ελληνικά Ομόλογα που έχουν στα χέρια τους.
Είναι γνωστό επίσης ότι, η ΕΚΤ - όλα τα παραπάνω - δεν τα κάνει επειδή μας αγαπάει, αλλά επειδή γνωρίζει καλά ότι αν τελικά πτωχεύσουμε, το Ευρωπαϊκό Τραπεζικό σύστημα θα υποστεί μεγάλες ζημιές, το ευρώ θα πληγεί σημαντικά, ενώ και η Ε.Ε. – ως οικονομική και πολιτική οντότητα - θα αμφισβητηθεί σημαντικά. Εάν λοιπόν η Ελληνική κυβέρνηση, ζητούσε σήμερα από τους δανειστές μας την αναδιάρθρωση του Δημοσίου Χρέους της χώρας μας, με παράλληλο «ψαλίδισμά» του τελευταίου κατά π.χ. 30% -50%, θα δυναμίτιζε ουσιαστικά όλη αυτήν την προσπάθεια της ΕΚΤ να σώσει το Ευρωπαϊκό «οικοδόμημα». Και επειδή χρωστάμε μεγάλη «ευγνωμοσύνη» στην ΕΚΤ, για όλα αυτά που κάνει για μας, στην προσπάθειά της να μας σώσει, κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να το πράξουμε ποτέ. Γι’ αυτό και οι κυβερνώντες, θα συνεχίσουν να διαψεύδουν πεισματικά και συστηματικά, οποιοδήποτε σενάριο προκύπτει κάθε φορά αναφορικά με το ενδεχόμενο αυτό.
Ωστόσο, εάν με την πρακτική της αυτή η ΕΚΤ, καταλήξει να έχει αγοράσει μέχρι το 2012 ένα πολύ σημαντικό κομμάτι του χρέους μας και με δεδομένο ότι - μέχρι τότε - εμείς θα έχουμε αποδείξει ότι ακολουθούμε κατά γράμμα τις οδηγίες του Μνημονίου (αρχίσαμε άλλωστε ήδη να λαμβάνουμε και τα πρώτα συγχαρητήρια για την «υπακοή» μας αυτή…), μήπως θα μπορούσε να ζητήσουμε από την Τρόικα (μέσω της ΕΚΤ…) μία διαβεβαίωση ότι μπορούμε να ελπίζουμε βάσιμα σε μία παράταση στο χρόνο αποπληρωμής των δανείων μας; Η ΕΚΤ, όπως εξελίσσονται τα πράγματα, θα έχει συγκεντρώσει φυσιολογικά μέχρι το 2012 το μεγαλύτερο μέρος του χρέους μας (αν όχι ολόκληρο…). Τι θα κόστιζε ας πούμε στην Τρόικα – χωρίς εννοείται να αλλάξουμε τους όρους του Μνημονίου, όσον αφορά τις δικές μας υποχρεώσεις - να συμφωνήσει με την Ελληνική κυβέρνηση ότι π.χ. τα Ομόλογά μας που λήγουν σε 3 ή 5 χρόνια (και τα οποία έχει η ΕΚΤ στα συρτάρια της…) θα μπορούσαν να πληρωθούν από μέρους μας σε 10 χρόνια…; (πως είναι δυνατόν από τη μία να μας βοηθάνε προκειμένου να ανακάμψουμε, δανείζοντάς μας 110 δις μέχρι το 2014 και από την άλλη να μας «σφίγγουν», αρνούμενοι ακόμη και την παραμικρή παράταση στην πληρωμή των υποχρεώσεων μας..;).
Πράττοντας κάτι τέτοιο η Τρόικα και ανακοινώνοντάς το επίσημα, θα εξάλειφε με μιας το ενδεχόμενο πτώχευσής μας, θα άνοιγε ξανά τις κάνουλες της χρηματοδότησης από τις Αγορές του Τραπεζικού συστήματος, του Κράτους και της Ελληνικής Οικονομίας γενικότερα και τέλος θα έσωζε συνακόλουθα την πολύπαθη τα τελευταία χρόνια εθνική μας Οικονομία η οποία καταρρέει καθημερινά εξ’ αιτίας της ύφεσης.
Εν κατακλείδι, οποιοδήποτε αίτημα αναδιάρθρωσης του χρέους μας (είτε χρονικής, είτε με ενδεχόμενο «haircut»…), διατυπωμένο προς τους σημερινούς δανειστές μας, αποκλειστικά με δική μας πρωτοβουλία, αποτελεί κυριολεκτικά «αυτοκτονία», καθότι αποτελεί ομολογία πτώχευσης. Αναδιάρθρωση του χρέους μας μπορεί να γίνει σε 1,5 – 2 χρόνια από σήμερα, με την προϋπόθεση ότι μέχρι τότε η ΕΚΤ θα έχει αγοράσει ένα πολύ σημαντικό κομμάτι του, δίνοντας μας στη συνέχεια παράταση στην αποπληρωμή εκείνου του μέρους του Ελληνικού χρέους που η ίδια θα έχει επιδιώξει να συγκεντρώσει στα χέρια της. Τα οφέλη από την αποφυγή της Ελληνικής πτώχευσης είναι για την Ε.Ε. και την Ε.Κ.Τ. εμφανέστατα ενώ για τη χώρα μας απολύτως αυταπόδεικτα. Μήπως ήρθε η ώρα να το ζητήσουμε..;

http://kostasxan.blogspot.com/2010/10/blog-post_3691.html