Εικονικό καταφύγιο...

Toυ Αθανάσιου Βαμβίνη

Το διαδίκτυο είναι το καταφύγιο του νέου ανθρώπου. Ένα καταφύγιο που προσφέρει πολλές «δυνατότητες» όπως είναι η εικονική επικοινωνία μέσω των chats, η πρόσβαση σε οποιαδήποτε πληροφορία και η συγγραφή επαναστατικών, αλλά και συντηρητικών συνθημάτων, που στον πραγματικό κόσμο θα ήταν «ριψοκίνδυνο». Είναι, λοιπόν, ενδιαφέρον να κάνουμε μία προσπάθεια να προβάλλουμε πτυχές, αυτού του...
σύγχρονου φαινομένου.
Ο νέος, σήμερα, γίνεται δέκτης όγκου πληροφοριών. Η ποσότητα της πληροφορίας είναι τέτοια, που η ταυτοποίηση της πληροφορίας με το πραγματικό γεγονός αποτελεί δύσκολο έργο. Σήμερα η πληροφορία αντικαθιστά τη γνώση και ο άνθρωπος χάνει την ουσία των γεγονότων. Ακούγεται περίεργα αυτή η τελευταία θέση, αλλά έτσι είναι. Ο άνθρωπος επιλέγει την τυχαία πληροφορία. Περιηγείται από τη μία σελίδα του διαδικτύου σε άλλη σελίδα και αλλάζει τα κανάλια της τηλεόρασης με ταχύτατο ρυθμό. Μία απλή δικαιολογία είναι ότι αυτό που προβάλλεται είναι ανούσιο... Απορίας άξιον...Γιατί, τότε, προσκολλάται σε αυτό;
Η ταχύτητα εναλλαγής εικόνων και ακουσμάτων, χρωμάτων και παραστάσεων κάνουν τον άνθρωπο και ειδικά τον νέο, θεατή στην ίδια του την παράσταση. Αντί να είναι θεατής, θα έπρεπε να είναι κανονικά «θύτης» της γνώσης.
Τα μέσα που παρέχει η σύγχρονη, η τεχνολογικά εξαρτώμενη κοινωνία είναι πολλά. Ας σκεφτούμε για λίγο τη ζωή μας χωρίς κινητή τηλεφωνία, χωρίς διαδίκτυο, χωρίς τηλέφωνο, χωρίς τρεχούμενο νερό. Είναι όλα προς τη βελτίωση της καθημερινής μας ζωής, προς διευκόλυνση της επικοινωνίας και αναβάθμισης του βιοτικού μας επιπέδου.
Τι γίνεται όμως όταν τα τεχνολογικά αυτά μέσα χρησιμοποιούνται με λάθος τρόπο; Τι γίνεται όταν ο νέος προσκολλάται στην οθόνη του υπολογιστή και ζει στον κόσμο του διαδικτύου; Τι επιπτώσεις έχει στο νέο η είσοδος του στο εικονικό του καταφύγιο;
Το διαδίκτυο είναι το σύγχρονο φαινόμενο κοινωνικοποίησης/από-κοινωνικοποίησης των νέων και γενικά των ανθρώπων κάθε ηλικίας. Οι δυνατότητες, που προσφέρει, όπως προαναφέραμε το καθιστά το κατ’ εξοχήν μέσο δραστηριότητας, ενασχόλησης, διασκέδασης και επικοινωνίας των νέων. Ο εικονικός τόπος συνάντησης ωθεί τους νέους να εκφράζονται με συγκεκριμένους τρόπους και με συγκεκριμένα εργαλεία. Αναφέρω ενδεικτικά ένα παράδειγμα. Για να κάνεις τον άλλον να καταλάβει ότι γελάς χρησιμοποιείς συγκεκριμένα σύμβολα, που στα προσφέρουν έτοιμα. Χάνεται έτσι η ταύτιση αυτού που λες ότι κάνεις με αυτό που πραγματικά κάνεις. Γελά, δηλαδή, αντί για ‘σένα κάποιος άλλος. Αισθάνεται για εσένα ένα εικονίδιο. Είσαι ένα emotion, ένα μικρό σύμβολο στο εικονικό σου καταφύγιο.
Σίγουρα, δεν μπορεί κάποιος να ενοχοποιήσει τα μέσα, και ειδικά στην περίπτωσή μας το διαδίκτυο. Αυτό από μόνο του είναι ένα πανίσχυρο εργαλείο επικοινωνίας και εντοπισμού πληροφοριών, οι οποίες καλά φιλτραρισμένες, ταξινομημένες μπορούν να αποτελέσουν για τον σύγχρονο νέο καλή γνώση.
Έτσι, λοιπόν, γίνεται αντιληπτό, ότι τα εργαλεία που δημιουργούμε μπορούν να χρησιμοποιηθούν προς όφελος μας. Ο τρόπος της χρήσης τους είναι αυτός που τα ενοχοποιεί. Όταν ο νέος έχει την τάση να κλείνεται στον ψυχολογικό εαυτό του και να ζει τον εικονικό του κόσμο, ένα κόσμο που μόνο στη φαντασία του σχηματοποιείται, τότε δεν μπορεί να έχει άλλη κατάληξη από το να γίνει μόνιμος πολίτης της εικονικής πραγματικότητας. Θα εγκλειστεί στο εικονικό του καταφύγιο, μακριά από την πραγματική γνώση, που έρχεται με την αντίληψη του αισθητού κόσμου.
Σκοπός του ανθρώπου και ειδικά του νέου, που σήμερα νιώθει ο κόσμος να γίνεται όλο και πιο σύνθετος, δεν είναι να απορρίψει de facto αυτό που ζει στην πραγματικότητα, τον αισθητό κόσμο. Στόχος του πρέπει να είναι να τον υπερβεί και να θέσει τη ζωή του όχι σε περιοριστικά πλαίσια ενός εικονικού καταφυγίου, αλλά να φτάσει σε εσωτερική ελευθερία. Αυτή η εσωτερική ελευθερία είναι η προϋπόθεση ώστε άνθρωπος να έχει το στοιχείο της αντίληψης, της κρίσης και της καθαρής σκέψης, στοιχεία τα οποία τον βοηθούν να κρίνει τον τρόπο χρήσης των εργαλείων, που έχει στα χέρια του σήμερα.
Η μοναξιά του σύγχρονου νέου δεν πρέπει να μεταστρέφεται σε εγκλεισμό στο εικονικό του καταφύγιο, αλλά σε παράκληση και προσπάθεια απελευθέρωσης από τα σύγχρονες σειρήνες της απομόνωσης.